Fan Piwa: Historia Browaru Ciechan cz.1

Opisy historyczne Browaru pozycjonują go nad rzeką w miejscowości Rudne (dziś część Ciechanowa)w bezpośredniej bliskości młyna i łaźni . Istnienie Browaru książęcego związana była z istnieniem i funkcjonowaniem zamku Księcia Janusza powstanie zamku datuje się na XIII wiek. Kolejny dokument poświadczający długą historię Browaru znajdujemy w formie zapłaty podatku i nosi datę 1526 rok.

W oparciu o dostępne publikacje i dokumenty przyjmuje się, że Browar w Ciechanowie przy ulicy Łaziennej potem Łazienkowskiej dziś Kilińskiego został zakupiony i ponownie uruchomiony w 1864r przez rodzinę Wilichów następnie odsprzedany rodzinie Żebrowskich a ci z kolei sprzedają warszawskiemu piwowarowi Karolowi Machlejdowi (1837-1906 pochodził z rodziny szkockich emigrantów McLeodów pochowany na warszawskich powązkach cmentarz Ewangelicki). Po nim browar przejął syn Artur.

W 1878 jako współwłaściciele browarnianej posesji figurują

Karol Machlejd i Maurycy Blumenthal. W latach 1877/1878 ówcześni właściciele otrzymali zgodę na „wzniesienie murowanych zabudowań i Browaru na większą skalę. Fakt ten oceniono jako bardzo istotny dla miasta, mogący stać się silnym bodźcem do rozbudzenia życia ekonomicznego i wprowadzenia mieszczan na drogę produkcji przemysłowej oraz krokiem do postępu miasta, które dotąd odznaczało się bezczynnością, biedą i nieporządkiem”.

W 1895r. ukończono stojący do dziś na terenie Browaru jednopiętrowy budynek z sutereną. Zasadnicze dla funkcjonowania Browaru inwestycje kontynuowano do połowy lat 90-tych XIX wieku. W 1919r. doszło do połączenia Spółki z czterema mniejszymi, warszawskimi browarami. W wyniku fuzji powstały „Zjednoczone Browary Warszawskie p.f. Haberbusch i Schiele Spółka Akcyjna”.

W roku 1920 w ramach reparacji wojennych zmodernizowano większość wyposażenia Browaru, zakupując: filtry do wody, urządzenie do zmechanizowanego rozlewu piwa, a w 1929 nową warzelnię oraz maszyny parowe.

Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że Browar poniósł dużo większe straty podczas napaści czerwonych (rosjanie byli w ciechanowie tylko siedem dni) niż podczas całej pierwszej wojny światowej z rekwizycjami włącznie. Czerwonoarmiści nie tylko niszczyli nie znane im nowe urządzenia piwowarskie ale też wypili "wszystkie piwo z brzeczką całą". Być może zdarzenie to pomogło naszym ułanom z 203 pułku Ułanów Kaliskich roznieść ich na szablach niszcząc Tuchaczewskiemu jedyne źródło informacji radiostację .

Na przełomie lat 1930/1931 rozpoczęto produkcję lemoniady i wód gazowanych (w trzech smakach). W Browarze rozlewano również ocet i esencje spożywcze.

Najsłynniejszym napojem piwnym produkowanym przez Browar był Krzepiak Machlejda w konfrontacji z podobnymi wyrobami z Browarów REYCHA czy HABERBUSCHA za jego walory smakowe był uważany jako ...daleko lepszy.

W okresie międzywojennym nie było łatwo, handel oraz restauracje były w dużej części w rękach żydowskich a warunki przez nich

stawiane były nie do przyjęcia. W obronie przed takimi praktykami Polacy tworzyli różne organizacje skupiające w sobie plantatorów buraków cukrowych, restauratorów czy handlowców.

W tym okresie Machlejdom udało się wynegocjować i rozpocząć współpracę z Płockim Stowarzyszeniem Resteuratorów. Po podpisaniu tej umowy Julian Machlejd napisał :

„…najlepszy dowód, dojrzałości kupców polskich, którzy rozumieją, że w jedności siła”. Po czym zatwierdził nowy znak graficzny Browaru z patryjotycznym przesłaniem.

Na początku lat 30-tych XX wieku Browar był drugim pod względem wielkości na terenie działania Warszawskiej Izby Przemysłowo-Handlowej, należał także do działającego na terenie byłej Kongresówki Związku Właścicieli Browarów w Polsce. W 1939r. Browar przeszedł pod zarząd niemiecki. Po wojnie w 1945r. Browar znalazł się w przejściowym okresie pod zarządem Rosjan, jednak już w tym samym roku został przekazany w dzierżawę Zarządowi Miejskiemu w Ciechanowie. W 1948r. administrowanie Browarem przejął Centralny Zarząd Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie.

Po upaństwowieniu w 1950r. Browar podlegał kolejno: Zjednoczeniu Przemysłu Terenowego w Warszawie (lata: 1960-1961), Mazowieckiemu Zjednoczeniu Terenowego Przemysłu Rolno-Spożywczego (lata: 1961-1966), Zjednoczeniu Przemysłu Piwowarskiego w Warszawie (1966-1968), a następnie jako Zakład nr 3 Warszawskim Zakładom Piwowarskim (od 1992r. jednoosobowej Spółki Skarbu Państwa).

W latach 1950-1954 przeprowadzono gruntowną modernizację Browaru, m.in. zmodernizowano rozlew piwa do beczek i butelek, transport słodu i napęd maszyn. Wymieniono również naczynia warzelnicze oraz zainstalowano dwanaście emaliowanych tanków leżakowych.

Zasadnicza działalność modernizacyjna miała miejsce w latach 1955-1968 (podobnie jak poprzednią przeprowadzono ją bez przerywania procesów produkcyjnych). W tym okresie zmodernizowano niemal cały proces wytwarzania piwa, adaptowano nowe piwnice na leżakownie, rozbudowano fermentownię, wybudowano stację zmiękczania wody oraz budynek socjalny.

Jednym z bardziej efektywnych dyrektorów Browaru była Pani Urszula Ozdarska (1993-2001).Rozpoczęła szeroko zakrojone prace modernizacyjne Wprowadzono wówczas nowe rozwiązania linii technologicznych, wyeliminowano całkowicie kontakt wytwarzanego piwa ze stalą czarną i miedzią, rozbudowano i zmodernizowano warzelnię, wydział tanków pośredniczących oraz rozlew piwa. Utworzono wówczas także własne laboratorium mikrobiologiczne.

Jak pisała lokalna prasa (artykuł w Tygodniku Ciechanowskim) celem przeprowadzonej w 1994r. (przy znaczących nakładach inwestycyjnych) modernizacji było unowocześnienie Browaru i poprawienie jakości piwa. Zmiany przeprowadzone w tym okresie w Browarze były zasadnicze - wyeliminowano kontakt piwa z rdzewiejącą stalą, wymieniono system chłodzenia zabezpieczając Browar przed wyciekiem amoniaku, zainstalowano nową sieć elektryczną, wykonano szereg prac poprawiających estetykę pomieszczeń, wprowadzono również komputerowy nadzór nad procesem fermentacji. Każda wyprodukowana partia piwa przed wypuszczeniem na rynek badana była w laboratorium mikrobiologicznym.

Już w końcu XIX i na początku XX wieku ciechanowski Browar ceniony był w całej Europie. W 1902r. jego wyroby zdobyły I nagrodę na wystawie w Londynie, a rok później - złoty medal na wystawie w Paryżu. Z kolei w 1997 r. Browar zdobył I miejsce w Konkursie Piw Polskich, który odbył się w Tychach, a w 1999r. II nagrodę podczas otwartego konkursu piw w Żywcu.

Tradycja ta jest nadal podtrzymywana - piwo GAMBRYNUS Wyborne Browaru „GAMBRYNUS” Sp. z o.o. zajęło III miejsce w konkursie piw w kategorii piwo jasne pełne na XI Jesiennym Spotkaniu Browarników AGRO 2003 (Rzeszów-Leżajsk, 24-26.IX.2003r.).

czytaj dalej część 2...

Źródło: Browary Ciechan