Advertisement
Historia lubelskiego browaru nierozerwalnie wiąże się z rodziną założycieli browaru - rodziną Vetterów. Założycielem browaru był urodzony w Poznaniu twórca rodzinnej fortuny Karol Rudolf Vetter (1810 – 1883). W roku 1844 za 5000 zł. nabył on opustoszałe i zdewastowane zabudowania po klasztorze O.O. Reformatorów przy ul. Bernardyńskiej 15 i na stałe zamieszkał w Lublinie. Po przeprowadzeniu odpowiednich prac remontowych i adaptacyjnych w 1845 roku otwiera destylarnię, a w 1846 browar.
Browar jako pierwszy na Lubelszczyźnie produkował piwo bawarskie, którego produkcja oparta była na nowej technologii fermentacyjnej (tzw. fermentacji dolej). Piwo bawarskie by uzyskać pełną dojrzałość, musiało być przechowywane przez 3-6 miesięcy w specjalnych pomieszczeniach o niskiej temperaturze. Zaletą tego piwa była trwałość i możliwość transportu, co umożliwiało sprzedaż poza regionem. Wyroby browarów Vettera cechowała wysoka jakość, co potwierdzają zdobyte przez browar wyróżnienia: w Lublinie na wystawie rolniczej w 1860r. list pochwalny, a na wystawie w Warszawie srebrny medal.
W początkowym okresie działalności siłą napędową zakładu był kierat na parę koni. Zakłady Vettera były największą tego typu fabryką na Lubelszczyźnie. W roku 1867 browar wyprodukował 36487 wiader piwa (wiadro = 12,299 l), co stanowiło 54,6 % ogólnej produkcji piwa w regionie, zatrudniając przy tym 18 pracowników. Browary produkują wówczas trzy gatunki piwa: porter, piwo bawarskie oraz piwo zwyczajne.
Vetter dbał o ciągłą rozbudowę i modernizację zakładu, między innymi w roku 1881 wprowadza maszynę parową, co pozwoliło w 1882 roku osiągnąć produkcję w wysokości 81880 wiader piwa.
W roku 1883 Karol Rudolf Vetter umiera, a zakład dziedziczą jego dwaj synowie August Karol (1847 – 1907) oraz Juliusz Rudolf (1854 – 1917). Kierowanie zakładem przez Augusta i Juliusza Vetterów możemy określić jako kontynuację i rozwój działalności ojca, zarówno w przypadku samych zakładów jak i działalności charytatywnej, co zapisało ich w historii jako jednych z najwybitniejszych filantropów Lubelszczyzny. Do największych zasług zalicza się wybudowanie
i wspieranie Szkoły Handlowej przy ul. Bernardyńskiej, ufundowanie gmachu szpitala dziecięcego na ul. Początkowej (obecnie S. Staszica), byli założycielami Muzeum Lubelskiego i Towarzystwa Bibliotecznego im. Hieronima Łopacińskiego, działali aktywnie i wspierali liczne inicjatywy społeczne m. in. Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności.
Ciągły rozwój zakładu pozwala im jako pierwszym na Lubelszczyźnie otworzyć w 1892 roku słodownię, gdzie produkowali słód jęczmienny do wyrobu piwa. Zakład był wyposażony w maszynę parową o mocy 6 KM oraz motor naftowy o mocy 10 KM. W roku 1901 produkcja słodu osiąga wielkość 4500 pudów (1 pud = 16,4 kg.). Słód z browaru Vettera był eksportowany m.in. do Stanów Zjednoczonych, Anglii i Belgii.
W roku 1891 Vetterowie przejmują inny lubelski browar należący do rodziny Fricków. Zakłady Vetterów były uważne za dobrego pracodawcę. Ceniono zarówno dobre warunki pracy jak i godziwe zarobki, robotnicy więc nie uczestniczyli w akcjach protestacyjnych, częstych w innych przedsiębiorstwach lubelskich. Wszyscy, którzy w zakładach Vetterów przepacowali powyżej trzech lat, otrzymywali premie w postaci imiennych książeczek kasy oszczędnościowej z odpowiednią wpłatą.
W 1907 roku, po śmierci Augusta, jedynym właścicielem browaru zostaje Juliusz Karol Vetter. Jako jedyny browar na Lubelszczyźnie utrzymuje produkcję w czasie wojny. Juliusz Karol Vetter umiera w roku 1917 pozostawiając w testamencie znaczące środki na cele społeczne
i darowizny. W opisie pogrzebu Vettera („K. Lub” 1918) czytamy: „W pogrzebie J. Vettera brały udział tłumy osób, wśród których były reprezentowane wszystkie sfery i żal serdeczny doprowadzał na miejsce wiecznego spoczynku jednego z prawdziwych obywateli kraju”.
Browar przejmuje żona zmarłego Bronisława Vetter. Przekazuje ona zarząd nad zakładami swojemu bratu Tadeuszowi Karszo-Siedlewskiemu, który w roku 1927 zostaje właścicielem browaru. Okres ten to dalszy rozwój browaru, który rozprowadza piwo poprzez przedstawicieli
w Białymstoku, Katowicach, Krakowie, Lwowie, Lublinie, Łodzi, Toruniu, Warszawie i Wilnie. W roku 1945 Browar produkował 12 tys. hl piwa rocznie.
Nowoczesny browar wchodzący w skład Perła – Browary Lubelskie SA powstał w roku 1912 pod nazwą „Browar Parowy Jeleń”, a ul. Kunickiego, przy której browar ma swoją siedzibę, nosiła wówczas nazwę ul. Bychawskiej. Swoją nazwę browar najprawdopodobniej przyjął po ówczesnym herbie guberni lubelskiej – jeleniu. Umiejscowienie browaru nie było przypadkowe. Była to rozwijająca się dzielnica lubelskiego przemysłu, pozwalało to na łatwy dostęp do kolei żelaznej. W pobliżu browaru, przy rzece Czerniejówce znajdowały się stawy, z których zimą pobierano lód do chłodzenia piwa w procesie fermentacji i dojrzewania.
Założycielem browaru był pochodzący z jednej z najbogatszych rodzin żydowskich Lublina Hersz Jojna Zylber. Dzięki „Browarowi Parowemu Jeleń”, Lubelszczyzna po guberni warszawskiej i piotrkowskiej zajmowała trzecie miejsce w produkcji piwa w Królestwie. Już wtedy Lubelszczyzna była znana z produkcji najwyższej jakości chmielu, mając 64% w skali całego kraju. Właśnie dzięki powszechnej uprawie chmielu i jęczmienia Lubelszczyzna stwarzała dobrą perspektywę dla rozwoju browarów. Browar Parowy Jeleń produkował piwo zwyczajne i piwo koszerne. Piwa te były sprzedawane na terenie całego kraju oraz były eksportowane.
W okresie I Wojny Światowej w browarze wstrzymano produkcję. Dalszy okres to ciągły rozwój browaru, który rozmiarami swojej produkcji przewyższa nawet browar Vetterów.
W okresie II Wojny Światowej browar przechodzi w ręce okupanta a rodzina Zylberów zostaje zamknięta w getcie. Okupację przeżył jedynie syn H. J. Zylbera, który po wyzwoleniu przyjął nazwisko Stefan Jankowski i z nadzieją na odzyskanie swoich praw przez jakiś czas prowadzi browar. W roku 1945 browar produkował 8 tys. hl piwa/rok, znajdując się pod zarządem przymusowym.
W roku 1948 nastąpiło upaństwowienie Browaru, który razem z Browarem Vettera wszedł w skład Lubelskich Zakładów Piwowarsko – Słodowniczych w Lublinie, które następnie w roku 1963 przemianowano na Lubelskie Zakłady Chmielarsko-Piwowarskie, a w roku 1974 przemianowano z kolei na Zakłady Piwowarskie Lublinie.
Spodobał Ci się ten artykuł?
